Holocaustopenluchtmuseum

947 views
3 minuten leestijd
Start

Het is terecht dat de gemeente Amsterdam de door Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog betaalde erfpacht terugbetaalt. Maar niet op deze manier. Niet voor een museum of monument.  

open-air-museum-02
Harteloos

Pas in 2013 kwam aan het licht dat de Gemeente Amsterdam na de Tweede Wereldoorlog Joodse oorlogsslachtoffers heeft aangeslagen en beboet voor het niet betalen van erfpacht tijdens de oorlog. Een schandalige en harteloze zaak natuurlijk, en het dan ook terecht dat de belastingopbrengsten terugvloeien naar zij die deze bedragen betaald hebben. Maar er zitten een paar zaken aan die me niet bevallen.

NSB-ers

Het betreft hier huizen van mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog niet in hun eigen huis konden wonen en waarvan de huizen veelal door NSB-ers werd bewoond. Na dolle dinsdag betaalden die geen erfpacht (en andere belastingen) meer. Na de Tweede Wereldoorlog werden deze panden weer eigendom van de mensen van wie de huizen in beslag genomen waren of hun erfgenamen. Uit gemakzucht, harteloosheid en legalistisch denken moesten zij niet alleen de erfpacht betalen, maar bovendien een boete. Het gaat dus niet alleen om de inkomsten van de Gemeente Amsterdam die naar menselijke maatstaven onrechtmatig geïnd zijn, maar ook nog eens dat de verkeerde mensen deze belasting betaalden. Erfpacht is immers onlosmakelijk verbonden aan woongenot. Rechtvaardigheid is niet alleen het tegemoetkomen van slachtoffers, maar ook het straffen van daders. De penningen zouden betaald moeten zijn door de NSB-ers; niets stond (of staat) de gemeente Amsterdam in de weg om deze gelden bij hen of hun nabestaanden te innen.

Amsterdammers

Maar er is meer. Blijkbaar denkt de Gemeente Amsterdam dat niemand uit Amsterdam verhuist, want het geld (10 miljoen Euro) wordt niet ter beschikking gesteld aan de gehele Nederlandse Joodse gemeenschap of de nakomelingen van de Amsterdamse Joden die het betreft, maar ter beschikking gesteld aan de Amsterdamse Joodse Gemeenschap en kan zo blijkt uit de berichten, gebruikt worden voor projecten of programma’s, zoals het Nationaal Holocaust Museum, dat morgen opengaat, of het Holocaust Namenmonument, waarvoor het college afgelopen week de voorkeurslocatie bekendmaakte.

Samenleving

Er is ongetwijfeld bij een gedeelte van de Joodse gemeenschap behoefte aan een Holocaustnamenmonument of een Nationaal Holocaustmuseum. Maar minstens zo cru als het laten betalen van erfpacht door Joden die in concentratiekampen zaten, is deze monumenten met geld te laten betalen dat voor de Joodse gemeenschap bestemd is. De bijna volledige geslaagde vernietiging van de Nederlandse Joodse gemeenschap is immers niet een exclusief Joods probleem, maar een schandvlek voor de gehele Nederlandse samenleving.

Holocaustopenluchtmuseum

Het museum en het monument zijn vooral bestemd voor de niet-Joodse Nederlanders: de meeste Joodse Nederlanders hebben al een namenmonument (de namen van hun familieleden) en feitelijk is Nederlands, met zijn synagoges waar kerken, moskeeën en kralenwinkels in gevestigd zijn, met begraafplaatsen die met moeite onderhouden kunnen worden, met talloze plekken die herinneren aan het Joodse leven van voor de Tweede Wereldoorlog en met Joodse gemeenschappen die niet anders dan met grote moeite hun activiteiten kunnen ontplooien één groot Holocaustopenluchtmuseum. Aan mogelijkheden tot herinnering en confrontatie is dan ook geen gebrek. Ik denk overigens dat geen monument of museum groot of confronterend genoeg is om het leed van de moord op 102.000 keer 1 persoon te evenaren.

Poging

Maar Nederland is daar niet uniek in. De geschiedenis van Europa is de geschiedenis van de Europese Jodenvervolging. Van het Edict van Milaan in in de vierde eeuw, de kruistochten in de elfde eeuw en twaalfde eeuw, de pogroms die de Europese pest-epidemieen begeleidden, de ghetto’s in de kerkstaten, tot aan de Tweede Wereldoorlog en zelfs daarna: voor de Europese politieke identiteit is antisemitisme een constant (in meerdere of mindere mate, dat dan weer wel) aanwezige factor.  Dat na iedere poging tot vernietiging de Joodse gemeenschap er weer bovenop gekrabbeld is, behalve een reden om goed aan tafel te gaan, een inspiratie voor volgende generaties.

Eenzijdig

Het éénzijdig focussen op vernietiging en herinnering degradeert Joden tot, en bevestigt Joden als slachtoffers. Beter zou het dan ook zijn om dit geld niet te investeren in stenen, maar in mensen en de Joodse gemeenschap zelf (en daar bedoel ik natuurlijk niet alleen de formeel georganiseerde Joodse gemeenschap mee, die slechts zo’n 10% van de Nederlandse Joden bereikt). Onderwijzers, lesmateriaal, kennis, opbouwwerk. Jeugd, toekomst, traditie, ritueel.

Toekomst

De gemeente Amsterdam raakt van twee problemen af: zij lost de schuld in die ontstaan is doordat NSB-ers hun belastingen niet wilde betalen, en geeft, over de ruggen van de Nederlandse Joodse gemeenschap forse subsidies aan een monument en een nieuw museum. De Nederlandse Joden zijn wel de laatsten die hieraan mee zouden moeten betalen en het geld kan beter besteed worden aan de toekomst, in plaats van aan het verleden.

Update: zie https://www.facebook.com/geennamenwand voor reacties en pers nav deze blog.

16 Comments

  1. De tweede generatie dus naoorlogse joden hebben vaak problemen met omgang met niwt joden,met het vinden van werk en vooral het houden er van dis het genereren van een normaal inkomen.Dat is in hoge mate te danken aan deze oorlog,de niet joodse gemeenschap moet voor monumenten zorgen,ik had liever mijn grootouders leren kennen maar dat zal niet gaan dus help mij in mijn dagelijkse geldelijke zorgen ookal werk ik ik ga met pensioen en dan kijk ik terug op een oorlog die ik niet eens heb mee gemaakt.

  2. Ik ben een migrant, niet-joods, ben niet geboren in Nederland, heb de oorlog niet meegemaakt, persoonlijk heb ik dus niets goed te maken aan de joodse gemeenschap. Puur uit gerechtigheid vind ik dat wij als samenleving verplicht zijn zoveel mogelijk nabestaanden te traceren en hen terug te geven wat hen toekomt. Sowieso was het schandalig dat van concentratiekampen teruggekeerden een erfpachtaanslag kregen op zuiver juridische gronden.

  3. Wat ik dus echt verbijsterend vind is dat de gemeente geen enkel leervermogen lijkt te hebben, omdat er fout op fout op fout wordt gestapeld: ten eerste het naheffen inclusief boete van de verkeerde personen, omdat het geen enkel probleem zou zijn geweest zo kort na de oorlog de NSB’ers in kwestie aan te slaan (inclusief boete), het niet faciliteren door de gemeente van het heffen van gederfde huurinkomsten bij de ‘krakers’ van deze woningen, en nu dan nu met een bestemming komen waarvoor niet de belastingbetaler opdraait zoals dat hoort, maar de Joodse gemeenschap zelf. Fouten van vroeger zijn moeilijker te repareren, maar deze laatste fout is gelukkig nog te voorkomen.

  4. Ik ben het met Boedhoe eens. De gemeente Amsterdam moet het geld terugbetalen aan de nabestaanden. Zij hebben daar recht op, al wonen ze in Timboektoe.
    Als er tenslotte geld overblijft, heeft de Amsterdamse Joodse gemeenschap volgens mij de beste papieren. Laat hen maar een zinvolle bestemming kiezen. Het is een Amsterdamse kwestie. Andere joden hebben daar toch niets mee te maken?

  5. Ha Robert,

    Mooi fanatiek stukje.
    Het geld zou kunnen besteed worden aan slachtoffers van “onbekende terreur” zoiets als het graf van de onbekende soldaat, maar dan anders

  6. Spijker op z’n kop, Robbert!
    De ‘ham’-vraag 😉 bij dit soort zaken zou moeten zijn: van wie is dit geld? Welke zijn de juridisch rechthebbenden? Als die individuen er niet meer zijn: de nabestanden, Als er geen rechtstreekse nabestaanden meer zijn: de gemeenschap, wellicht vertegenwoordigd door instanties als NIG’s, het NIK of misschien zelfs zoiets als het CJO.
    Aan hen, in die volgorde, is het om te bepalen hoe het geld te besteden. Al zouden ze er alleen maar chocola en boterkoek van kopen… daar heeft niemand iets mee te maken!
    Joodse musea en herdenkingstekens, dat is een totaal separate kwestie! Staat hier compleet los van!

  7. Prima stuk Robbert, Ik ben het vaak niet met jou eens :-), maar nu zeker wel! Eén punt vind ik echter incorrect. Het ‘gelden innen bij nabestaanden van NSB’ers’ gaat m.i. te ver. Het is immers niet zo dat de aansprakelijkheid van NSB’ers automatisch zou moeten overgaan op kinderen of andere aanverwanten. Ook al piepen de jongen zoals de ouden zongen… Beste groet, Bernard Khalifa

  8. Helaas is het niet of/of maar en/en. Ja er moet een mooi namen monument komen voor onze vermoorde familieleden. Het voorgestelde ontwerp en de locatie doen recht aan hen die zo uit het leven zijn weggevoerd en afgeslacht. Nee, dit monument zou niet ‘uit eigen zak’ betaald moeten worden. Als ik NU de keus zou moeten maken dan is dat monument wel echt nodig. De joodse gemeenschap moet helaas verder saneren, want met 10 mln ga je de gemeenschap ook niet redden. Daarnaast hebben de nabestaanden via de individuele maror uitbetalingen al een heel klein smerig beetje smartegeld ontvangen. Daar gaat een aanvullende bijdrage van 1000 of 2000 euro pp geen emotionele verandering meer voor zorgen.

Laat een antwoord achter aan Naushad Boedhoe Reactie annuleren

Your email address will not be published.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Nieuwste van Blog

Nogmaals: Helderheid

Het Helderheidplein wordt officieel Helderheidplein 🙂 Vanaf het begin van de jaren ’80 was ik, scholier…