Vandaag ben ik weer eens naar een discussiebijeenkomst geweest van de PvdA. Over de inrichting van het lokaal bestuur. Dit werd georganiseerd door het Centrum voor Lokaal Bestuur van de PvdA, waar ik geen lid meer van ben. Dus ik was er als verstekeling. Goed dat deze discussies gehouden worden. Het ging over de nota Bestuur in Samenhang, dus hartstikke actueel. Om de bijeenkomst goed bereikbaar te houden was hij georganiseerd in een zaaltje in het deprimerende vergadercentrum Vredenburg. Hoewel er goeie mensen waren, was de gemiddelde bezoeker ouder dan 50, man en blank. Geenszins een afspiegeling van onze bestuurders en volksvertegenwoordigers, en al helemaal niet van de mensen waar we het allemaal voor doen. Terwijl het toch zo simpel is. Vraag nou eens de twee of drie jongste volksvertegenwoordigers of bestuurders om een beknopte inleiding te houden.
Maar goed, wel een zaal vol betrokken politici en bestuurders, en dat zorgt altijd wel voor reuring. Over het algemeen was het een goede discussie over een heel redelijke notitie. Het biedt inzicht in de ambities die de Minister van BZK heeft op het gebied van bestuurlijke inrichting, en de samenhang ertussen. Ik geloof dat dit precies is wat die notitie moest doen.
Zelf mis ik de casuïstiek; vaak kunnen de opmerkingen die in de notitie staan ook gemaakt worden over de bestuurlijke inrichting van bijvoorbeeld New York of de maan. Waar een notitie over de inrichting van het Nederlandse bestuur natuurlijk over zou moeten gaan is de vraag waar problemen zijn. Waar houdt de bestuurlijke inrichting nu nog een beter leven voor meer mensen tegen?, Wat moet eraan gedaan worden om dat probleem op te lossen?
Er waren interessante vragen. Bijvoorbeeld over burgerparticipatie. Ik vind dat daar waar mensen al georganiseerd zijn, er geen enkele reden is om niet met ze te praten. In Friesland heb je de dorpsbelangen, in Rotterdam moskeeën waar mensen met elkaar praten. Als bestuurder of politicus is het je plicht om mensen te spreken, en het moet niet uitmaken waar ze zijn. Al moet een politicus van Brussel terug naar Groningen en Friesland. Contact met de kiezers is waar het om draait.
Besturen is mensenwerk. Bestuurlijke samenwerking gaat over de samenwerking tussen personen, en je hoeft niet telkens een bestuurlijke oplossing te kiezen voor wat persoonlijke kwesties blijken te zijn. Dat geldt ook voor de relatie tussen overheid en burger: Mensen wonen niet in een bestuur, maar in een stad, en praten niet met een bestuurslaag, maar met een mijnheer of mevrouw die wel of niet goed zijn of haar best doet. Bestuurlijke en politieke inrichting moet dan ook volgen op de vraag op welke schaal uitvoeringszaken het best geregeld kunnen worden, of bepaalde problemen aangepakt. Dit heet subsidiariteit. Maar niet telkens hoeven daar de grenzen voor veranderd te worden; het kan best zo zijn dat je als gemeente voor het ene probleem liever met de ene buurgemeente samenwerkt, en voor het andere, met de andere.
Ook hangt veel af van hoe de bestuurders erin zitten. Ik was laatst in Gilze op bezoek, en hoorde dat Breda daar geïnvesteerd had. Gewoon omdat het beter was voor de hele regio, en daarmee ook voor Breda zelf. Zo ontwikkelt Noord-Brabant zich.
De komende jaren wordt de vraag actueel hoe Nederland een bijdrage kan leveren aan, en vooral ook kan profiteren van het steeds belangrijker wordende Europa. Een aantal Nederlandse regio’s kan daar echt nog wel t harder aan trekken. Vanaf een afstand zie ik hoe Noord-Brabant het doet en nú al profiteert van het vrije verkeer van goederen, diensten en personen dat Europa mogelijk maakt. Aan de andere kant maak ik me zorgen hoe de noord- en zuidvleugels van de Randstad zich ontwikkelen. De Minister heeft dan ook gelijk dat daar wat moet gebeuren. Maar of een veranderde provincie-structuur haalbaar of een oplossing is, waag ik te betwijfelen.
Beter zou het zijn dat de Minister, samen met het bedrijfsleven en misschien de buitenlandse handelspartners naar de betreffende regio’s gaat. Daar in gesprek gaan met de lokale bestuurders en de ondernemers. Ervoor zorgen dat er werk komt naar de regio en het leven beter wordt voor meer mensen. Met of zonder structurele aanpassingen. En als het dan niet lukt, kan er altijd ingegrepen worden, en is er nog een goeie reden voor ook. Uiteindelijk gaat het ook hier om de inhoud: “getting things done”. En daarna pas over de vorm.
