Bart Tromp heeft wel eens gezegd dat de meeste opera’s beginnen met “Een jongen wordt verliefd op het verkeerde meisje…”. Zo niet A Dog’s Heart, waar ik vanavond in de Stopera de eerste voorstelling van bijwoonde. Voor het verhaal verwijs ik fijn naar de site van DNO en Wikipedia waar dat uit de doeken gedaan wordt: het gaat mij nu even om de politieke lading. Want ja, dit is weer eens zo’n fijne opera waar tekst en context, verhaal en muziek, beeld en geluid, maar dus ook die politieke achtergrond prachtig bij elkaar horen: opera zoals het bedoeld is, maar dan zonder jongen die verliefd wordt op het verkeerde meisje.
Natuurlijk gaat dit verhaal niet over een hond, maar over de falende pogingen om met behulp van de wetenschap een nieuwe mens te creëeren. Helaas. Een goede hond wordt een slecht mens, niet in de laatste plaats door alle rechten die hij zich, als mens, wil toeeigenen: een baan, een huis, een meisje.
Natuurlijk gaat het mis. Hoewel de goede bedoelingen van de wetenschapper niet betwijfeld worden, slaat de vlam in de pan. Er zijn prachtige verwijzingen naar wat in de eerste Sovjet-tijd belangrijk werd gevonden: de strijd tussen de Roden en de Witten en (het verbranden van) de briefwisseling tussen Engels en Kautsky. Die laatste werd in de ban gedaan, omdat hij een tegenstelling zou hebben opgeworpen tussen democratie en dictatuur, die, zoals we allen weten, juist heel goed samen kunnen gaan. Althans, zo meende VI Lenin in zijn pamflet “De proletarische revolutie en de renegaat Kautsky” uit 1918. Kautsky had immers de en dictatuur van het proletariaat en de bureaucratie van de Sovjet Unie bekritiseerd en daarmee het rechte pad van het Socialisme verlaten.
Lenin daarover:
“Als een blinde jonge hond, die toevallig met zijn neus nu naar de ene kant, dan naar de andere kant tast, is Kautsky hier toevallig op een juiste gedachte gestoten (nl. dat de dictatuur een macht is die door geen enkele wet is gebonden); maar een definitie van de dictatuur heeft hij nog niet gegeven en bovendien heeft hij de klaarblijkelijke historische onwaarheid verkondigd dat de dictatuur de macht van een enkeling zou zijn. Dat is niet eens grammaticaal juist, want een dictatuur uitoefenen kan èn een groep van mensen èn een oligarchie èn een klasse, enz”.
Op het eind is de hond weer hond weer hond geworden. Eind goed, al goed, zou je denken. Maar is alles daarmee hersteld? Nee. Honden en katten bevechten elkaar en het huis is afgebroken.
Ajeto, buur!
