Het gaat niet (alleen) om Hans

Never a dull moment met de PvdA. Zoals gebruikelijk na een verkiezingsnederlaag wordt de schuld gegeven aan één of meer kopstukken. Mensen die dit doen worden snel tot partijprominent  bevorderd, want anders is het zo maar iemand die het zegt. Er is zeker forse kritiek nodig, en er moet wel wat veranderen. Maar het gaat niet (alleen) om de personen. 

Het was logisch en gepast geweest als zowel Hans Spekman als Lodewijk Asscher op de verkiezingsavond verantwoordelijkheid genomen zouden hebben voor de nederlaag en opgestapt waren. Nu dit niet gebeurd is, kunnen ze alleen als aangeschoten wild verder gaan. Dat duurt dan tot de volgende verkiezingen; traditionele PvdA-stemmers die nu op de PVV, GroenLinks, Denk of een andere partij gestemd hebben, zullen dan, teleurgesteld, weer op de PvdA stemmen, en Asscher en Spekman zullen dan de geschiedenis ingaan als mensen die een gigantische winst voor de PvdA veroorzaakt hebben. 15 zetels of zo. Ik kan de analyses nu al schrijven.

Partij

Het gaat natuurlijk niet alleen om Asscher en Spekman. Er zitten een paar dingen fundamenteel fout in de PvdA. Om te beginnen natuurlijk de opgeheven netwerken, maar daar schreef ik al eerder over. Maar er is meer.

1. Communicatie. Hoe is het toch mogelijk. Hoe is het mogelijk. Hoe kan het toch dat een paar dagen voor de verkiezingen de partijvoorzitter een interview kan geven dat alweer bijna uitsluitend over hemzelf gaat. Dit is al de zoveelste keer. De taak van de voorzitter van de PvdA is ervoor te zorgen dat andere mensen gemotiveerd worden, dat het allemaal een beetje loopt en dat mensen er zin in hebben.
2. De campagne. Er zijn een paar cruciale campagnefouten gemaakt. In ieder geval de onleesbare tekst van 2 pagina’s en het namaken van  een advertentie van de VVD. De filmpjes waren fantasieloos, ingestudeerd. Op een gegeven moment werd de vrouw van Asscher nog ergens ingebracht. Kortom: een chaos. Ik ga er van uit dat er weer heel veel verstandige mensen uit de partijnomenclatura uit betrokken zijn, en er is een poging gedaan om ze allemaal gelijk te geven. Het was een campagne die over de hoofden van de PvdA-stemmers gevoerd werd.
3. De kandidaatstelling. Zucht. Het opstellen van een lijst is meer het invullen van een sudoku geworden. Het resultaat moet een aansprekende, afgewogen en diverse lijst zijn; het product is echter een compromis dat op papier klopt. Op papier is er een procedure waarin mensen op hun merites beoordeeld worden; in de praktijk worden mensen gevraagd hun lidmaatschap van een andere partij op te zeggen in ruil voor een hoge plaats bij ons, worden mensen gevraagd om toch nog maar te solliciteren omdat er te weinig mensen van hun profiel op de lijst staan, worden mensen die niet toegelaten zijn tot de procedure na geklaag van hogerhand toch toegelaten, enzovoort.Het ondermijnt het vertrouwen in één van de belangrijkste functies van een partij: de rekrutering van politiek leiderschap.
4. Het betrekken van actieve leden. Ik heb regelmatig mijn hand uitgestoken naar de Partij, en meestal werd er in gespuugd. Ik ga er van uit dat het ook met anderen gebeurt. Aan goede bedoelingen wordt getwijfeld, functies moeten naar mensen die minder meningen hebben, er is geen tijd, en in het beste geval kan je een gesprek krijgen met een partijmedewerker die begrijpelijk naar je knikt, het zegt door te geven en je mening op prijs stelt en hoopt zo weer een tijdje van je af te zijn. Of er wordt gevraagd er een notitie over te schrijven: ook een beproefd recept: die wordt dan nauwkeurig bestudeerd en gearchiveerd. Het is heel simpel: actieve leden zijn je kapitaal. Als je er niet in investeert, verrot het.

Lonsdale

Ik schreef lang geleden eens een blog over Lonsdale. De afkorting daarvan werd gebruikt door extreem-rechtse mensen, en ik vond dat de afkorting Laat Ons Nu, Sociaal-Democraten Alles Lekker Evalueren kon zijn. Ook nu: LONSDALE! Er moet een evaluatie komen, en wel onmiddellijk. Want dergelijke tradities moet je niet los willen laten.

Actieve leden

Maar belangrijker dan de evaluatie is dat er een nieuw soort leiderschap moet komen. Wat mij betreft met dezelfde mensen. En onderdelen van dat leiderschap zijn dat de communicatie met de leden verbetert en over de partij en de ideeën gaat, en niet over een klein aantal hoofdrolspelers, dat er een permanente campagne gevoerd wordt (en dat politiek zich dus niet alleen onder de stolp afspeelt), dat de rekrutering van politiek leiderschap plaatsvindt op een manier dat er politiek leiderschap voortkomt uit eigen kweek door mensen die herkenbaar en betrokken zijn bij de partij en tot slot, dat actieve leden weer betrokken worden en de serieuze, geaccepteerde en gewaardeerde  plaats krijgen die ze verdienen. Het bestuur is verantwoordelijk: ik ben dus heel benieuwd waar ze mee komen.