Lekker ruzie maken (Lärm im Bankettsaal)

Een goed 2012 gewenst! Ik hoop dat 2012 een jaar van vrede en tolerantie mag zijn. Die horen wel een beetje bij elkaar, want voor een beetje vrede moet je dingen een beetje kunnen laten gaan. Nu behoor ik niet tot de kerk die zegt dat je alles maar op zijn beloop moet laten, maar met een beetje meer flegmatiek, wat vaker de vraag stellen “hoe erg is dit nou?”, en jezelf constant afvragen of je nu wel echt dingen vindt, of dat ze nu eenmaal (niet) in je straatje passen en daarom een hernieuwde reden hebt om boos te kunnen zijn, of op een andere manier je gelijk nog eens te halen, maakt het leven een stuk aangenamer.

Ik heb het inderdaad over de zaak Naama Margolese. Het meisje van 8 dat niet naar school durft omdat ze door een paar idioten beschimpt en bespuwd wordt. Een triest verhaal. Dubbel, nee, driedubbel triest. Ten eerste natuurlijk voor dat meisje. Ten tweede voor Israel, dat zich in steeds vaker door voornoemde fundamentalisten laten kapen. Maar ten derde omdat dit allerlei andere discussies weer voedt, en nóg meer ongeluk en verwardheid veroorzaakt dan strikt noodzakelijk.

Om te beginnen moet opgemerkt worden dat ruzie over religieuze interpretaties één van de malle fundamenten is van het Jodendom. Hedwich Lachmann kon het zelf weten, want zij was ook “van de familie”, en moest misschien wel grimlachen toen ze het toneelstuk Salomé dat door Oscar Wilde in het Frans was geschreven in het Duits vertaalde zodat Richard Strauss er zijn prachtige opera van kon maken:

Lärm im Bankettsaal.
ERSTER SOLDAT. Was für ein Aufruhr! Was sind
das für wilde Tiere, die da heulen?
ZWEITER SOLDAT. Die Juden. Trocken. Sie sind
immer so. Sie streiten über ihre Religion.

Nu gaat het in Beth Shemesh om een marginale groep die niet eens representatief is voor de normale orthodoxe orthodoxie. Het betreft hier “Sikirim“: een club die zich beroemd en belachelijk maakte door te claimen dat als mensen in het openbaar ijsjes eten, de wereld tot promiscuiteit vervalt.

Maar goed: opmerkelijk is dat meteen allerlei mensen hun overtuigingen die ze toch al hadden versterkt zien door deze kwestie en er een excuus in vinden om hun eigen standpunt te herbevestigen. Ik deed het zoëven ook: de kwestie Naama gaf me een mooi excuus om weer eens te zeggen dat ik het afschuwelijk vind hoe die Joodse taliban de Israelische politiek kapen.

In Nederland leidt de discussie dan ook tot voorspelbare reacties. “Zie je wel: religie leidt tot intolerantie”, is een veelgehoorde, en “De PVV spreekt zich niet ertegen uit. Zie je wel!” een andere. En: “Zie je wel: de Joden zijn gek!”. Dat laatste is natuurlijk waar, maar religieuzen hebben niet het alleenrecht op intolerantie en de PVV heeft niets met het religieuze Jodendom (integendeel zelfs: ik denk dat een groot gedeelte van de fundi’s tegen het bestaan van de staat Israel zijn, en de PVV zich het meest thuisvoelt bij de rechtse seculieren), maar dat maakt niet uit: er is weer een mooi excuus om een bestaand standpunt te bevestigen. In Israel ook de voorspelbare reacties, met als dieptepunt de fundamentalisten die nu zeggen dat de staat Israel de personificatie van de nazistaat is, en zich in concentratiekampuniformen hullen. Triester kan niet.

Doordat veel partijen een dergelijk incident aangrijpen om zich nóg verder in te graven, lijkt een oplossing verder weg dan ooit. Jammer en onterecht, want dit incident schudt Israel wél wakker. De machtige intolerantie van een minderheid krijgt een gezicht in een 8-jarig meisje dat niet naar school durft. Die machtige intolerantie werd overigens wel al eerder door een zwijgende meerderheid getolereerd en gesanctioneerd.

Er is hier een les te leren: politiek gaat uiteindelijk altijd over wat beslissingen voor mensen betekenen. Maar het zichtbaar maken van hoe politiek uitpakt kan aan de ene kant wel leiden tot het zichtbaar maken van de consequenties van beslissingen, maar aan de andere kant – als je niet uitkijkt – tot het dieper ingraven in bestaande overtuigingen, en daarmee tot het minder mogelijk maken van oplossingen.

Ik hoop dat we dat in 2012 minder nodig hebben dan in 2011 het geval was.