Uit de nieuwsbrief van Wouter Bos

Het moet me van het hart dat ik me wel verbaasd heb over de discussie in de partij over dit onderwerp. Geen misverstanden, er zijn een aantal zeer goede bedenkingen en argumenten mogelijk tegen een direct door de bevolking gekozen burgemeester. Bijvoorbeeld de verandering in machtsevenwicht in het gemeentebestuur. Of de politisering van het bestuur en het burgemeestersambt.
Helaas hoor ik echter ook veel vaker dan me lief is andere argumenten gebruiken en die staan me een stuk minder aan. Bijvoorbeeld dat Henk Westbroek dan gekozen gaat worden als burgemeester van Utrecht of dat -meer in zijn algemeenheid- het direct door de bevolking kiezen van een burgemeester leidt tot een slechte kwaliteit burgemeester. Ik vind dat argument echt zeer regentesk. Als wij mensen vertrouwen hun stem aan PvdA of CDA te schenken, aan Wouter Bos of aan Jan Peter Balkenende, dan moeten we ze ook vertrouwen hun eigen burgemeester te kiezen. Als ze volwassen genoeg zijn om mij te kiezen, zijn ze ook volwassen genoeg om wel of niet Henk Westbroek te kiezen. En trouwens, er zijn veel Utrechtse PvdA-ers die Henk Westbroek eeuwig dankbaar zijn voor de manier waarop hij hen heeft wakker geschud. Iets minder arrogantie is dus wel op zijn plaats, lijkt me.
Nog zo’n argument dat ik slecht trek is het argument dat bij een direct door de bevolking gekozen burgemeester de positie van wethouders wordt uitgehold. Nog afgezien van de vraag of dat zo is, voor wie doen we dit eigenlijk? Zijn wij als PvdA bezig de belangen van bestuurders te beschermen of gaat het ons om de burger, hoe we hem of haar meer bij de politiek kunnen betrekken, meer invloed op de lokale politiek kunneng even en een beter lokaal bestuur kunnen geven?
De reden dat ik juist op deze twee argumenten aan sla, heeft te maken met het feit dat Margreeth De Boer in haar rapport over De Kaasstolp zo treffend analyseerde dat één van de problemen van de PvdA bestond uit het feit dat we te zeer een bestuurderspartij waren geworden, een te regenteske houding ten toon spreidden en het circuit waaruit bestuurders gerecruteerd werden, te gesloten hielden. Die analyse van De Boer werd door de partij omarmd. Het mea culpa was niet van de lucht. Nu kunnen we laten zien dat het ons menens is.

Eén van de redenen waarom ik tegen de direct gekozen burgemeester ben, is omdat een burgemeester iemand moet zijn die boven de partijen staat; iemand waarmee iedereen, misschien wel vooral de mensen die zich het minst met het bestuur identificeren, of bang zijn uit de boot te vallen, zich kan identificeren. Vergelijk de situatie op landelijk niveau: de Koningin, of je dat nou fijn vindt of niet, is voor iedereen even veel Koningin, terwijl een President er toch vooral voor de achterban is. De brief van Wouter Bos laat zien dat het inderdaad zo werkt: hij is door een gedeelte (20.000 van de toen 60.000 leden) van de partij gekozen, en mensen die het niet met hem eens zijn, noemt hij arrogant en regentesk.  Beschermers van belangen van bestuurders. Is dit de nieuwe politiek? Wouter zegt dat hij het slecht trekt. Misschien is hij een slechte trekker.

Honni soit qui mal y pense.