In verschillende appgroepen wordt het verkiezingsnieuws positief geframed. “In Appingedam zijn we erop vooruit gegaan!”, ” Hoera! We zijn de enige linkse partij die geen zetels heeft ingeleverd”. “Rutte kán niet zonder ons regeren!”. Maar het eerlijke verhaal is natuurlijk dat het een slecht verhaal is.
De gevolgen van de coronacrisis worden het hardst gevoeld door de mensen waar de PvdA voor hoort te staan. De PvdA heeft er geen verhaal over. Op een paarhonderd kilometer afstand wonen mensen in tentenkampen. Nog verder naar het zuiden worden kinderen aangevroten door ratten en worden in onze naam mensen die hier hun geluk zoeken terug de zee opgestuurd.
Eén op de negen kinderen groeit in Nederland in armoede op. Ruim een kwart van de leerlingen voldoet bij het verlaten van het basisonderwijs niet aan het ‘fundamentele niveau’ voor schrijfvaardigheid. In het speciaal onderwijs behaalt een derde van alle leerlingen slechts het minimale niveau.
Als gevolg van de coronacrisis verkeert een groot gedeelte van de jeugd in een sociaal isolement. Op scholen en andere onderwijsinstellingen wordt al zo lang on-line lesgegeven dat mensen hun schoolgenoten nauwelijks kennen. Alleen de rijksten kunnen naar de sportschool. En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Iedere PvdA-er is het wel met de meeste van bovenstaande punten eens, maar toch ging de campagne er niet of nauwelijks over. Het was een beetje van alles: een opgewarmd oud cultuuridee. iets met ontplooiing, gelijke rechten voor iedereen en meer open deuren.
Maar de crisis binnen de PvdA heeft een diepere oorzaak dan alleen ideeënarmoede en het onvermogen om een fatsoenlijke campagne te organiseren. De PvdA is door de steeds toegenomen centralisatie op een existentieel eiland terechtgekomen. Uit de eerste hand kan ik vertellen dat de bestaande netwerken vooral lastig gevonden worden; de netwerken in de wijk, de culturele organisaties, de netwerken van bestuurders: door de opvolgende besturen zijn ze allemaal op afstand van het alwetende bestuur gezet, dat vanavond aankondigde “met leden in gesprek te gaan”.
Maar zo alwetend is het bestuur niet. Het is er bijvoorbeeld niet in geslaagd de discussie over de toeslagenaffaire zo te organiseren dat er geen motie van wantrouwen tegen Lodewijk Asscher werd ingediend, om vervolgens wél mee te werken aan een motie van steun die zelf zo weinig steun kreeg dat Asscher niets anders restte dan op te stappen.
Het probleem van de PvdA is niet politiek. De ideeën zijn goed, de analyses kloppen. Het probleem is organisatorisch. Het Partijbestuur is er niet in geslaagd mensen aan zich te verbinden, fondsen te werven, enige consistente focus in de standpunten aan te brengen, de partij weer op te bouwen. De verbinding waar zo veel over gesproken wordt, is binnen de partij ver te zoeken.
Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor de partijvoorzitter. Nelleke Vedelaar, wiens bijdragen aan de campagne vooral bestond uit de vrolijke filmpjes op instagram waarbij met een eeuwige glimlach de ene na de andere goed bedoelde vluchtigheid verkondigd wordt. Dus voor dat in gesprek gaan met leden houd ik mijn hart vast.
En daar moet het nu maar eens mee afgelopen zijn. Als PvdA-er, als sociaaldemocraat verwacht ik dat er nu écht eens wat gedaan wordt om de PvdA weer van de mensen te maken. Niet met goede bedoelingen en holle frasen, maar door alle kennis, veerkracht, ervaring die we in de partij hebben in te zetten.
Nu kan het nog.
Puike analyse. Maar niet eens met de conclusie “nu kan het nog”. Het kan namelijk niet meer. Niet meer op deze manier. De PvdA zoals die was- is er al lang niet meer, Hoe graag sommigen daar ook aan refereren. Het is voorbij, over en uit. Klaar met de PvdA. De oude PvdA. Maar niet met de idealen! Nee, dat niet- want die idealen, over rechtvaardigheid en sociale zekerheid zijn belangrijker dan nooit. Nu zelfs uit een analyse van de orde van advocaten – toch niet de minste- blijkt dat de democratische rechtstaat in het geding is, zal het ondenkbare toch echt gerealiseerd moeten worden. De PvdA sterft langzaam uit, om onsterfelijk te worden, zal de PvdA zich moeten voortplanten. En voortplanten doe je nou eenmaal niet alleen. Dat doe je samen. Samen met GroenLinks. En hopelijk komt daar dan die langverwachte progressieve sociale volkspartij. Zonder elite, zonder vriendjespolitiek. Verrijkt met burgerpanels en intelligente referenda. PvdA en GL dienen het voortouw te nemen, en wel nu. Dan kunnen ze wat mij betreft als een partij aanschuiven als coalitiepartij. Om te redden wat te redden valt. En misschien dan, heel misschien dan, overleeft de sociaal democratie…
Samengaan kost tijd. Het Progressief Akkoord van 1970 had een voorgeschiedenis van besprekingen tussen gelijkgestemden
uit PvdA D’66 KVP en ARP. Overleg tussen mensen (niet de leiders) uit deze partijen leerde
dat onderling vertrouwen in vernieuwingsdrang voldoende materiaal leverde voor het latere Keerpunt 72 de grondslag voor het Kabinet Den Uijl.
Anno 2021 zouden kritische geesten van
PvdA, GL en eventueel SP constructief overleg moeten voeren over een nieuw narratief. Jacques Wallage en Ina Brouwer hintten vanavond (18.3.21) in Nieuwsuur op de noodzaak van een verbindend verhaal.
Ik ben het grotendeels met je eens, het ontbreekt ons als PvdA aan imagoverbetering, waar ik ook spreek over PvdA steeds is er dat beeld van Rutte 2, en op de een of andere manier krijgen we dat niet omgebogen. Zelf denk ik dat we meer zullen moeten samenwerken met GL, SP, weet niet of dat nu in fusie moet of samenwerking, maar alleen gaat het vrees ik ons niet lukken, onze boodschap is voor mensen vanaf 40, jongeren zijn nagenoeg niet aangesproken, geen thema’s die ze aanspreken, en de communicatie om de boodschap te verpakken kan ook beter, heb daar zelf geen recept voor maar doet ouderwets aan met wollig taalgebruik als sociaal betrokken, als oudere kan ik me daar een voorstelling van maken maar iemand van 20-30 is alleen maar bezig, “hoe krijg ik mijn vrijheid weer terug” neem mijn eigen zoon die op dat item FvD heeft gestemd, dat FvD niet voor zijn getinte huidskleur is, dat zal hem een worst wezen, hij hoort alleen “vrijheid weer terug”. Heb bewondering voor onze lijsttrekker mevrouw Ploumen, ga er maar aanstaan, maar ze heeft verloren in debat met haar tegenstanders, neem Kaag en Segers, die helder hun punt maken (ongeacht of je het daarmee eens bent), proberen rustig in gesprek te gaan, daar waar Ploumen alleen maar roept “ik vind ik vind” zit dat te kijken en degene met wie ik zit te kijken zegt “wat een regenten partij weer” ja dan kan ik nog zo hard roepen dat de PvdA mijn partij is, op grond van inhoud standpunt maar de overgrote massa holt alleen maar achter de lachende Rutte of Corona ontkennende Baudet aan. Overleven doen we inderdaad niet samen, daar hebben we de ander voor nodig. Laten we nu eerst goed reflecteren, leren van deze situatie, hoe verder? Het gesprek met andere partijen aangaan, onderzoeken waar we elkaar kunnen vinden in plaats van vaak “oude culturele historische verschillen” verschillen, zo kan inderdaad misschien de sociaal democratie overleven. Tot slot wil ik wel mijn waardering voor de persoon Ploumen uitspreken en voor een ieder die ondanks alle weerstand de PvdA een warm hart blijven uitdragen.
Nelleke Vedelaar is het probleem niet. Fusie met GroenLinks is de oplossing niet. Robbert Barack of je wil of niet de oplossing zit in onszelf. Niet in weer iemand offeren die je voor schuldig houdt. Eerst grondige analyse dan pas verdere stappen zetten. Wel eens met Aboutaleb dat achteraf bekeken Asscher niet had moeten opstappen. Maar dat is wel achteraf bekeken. Nu eerst bij je zelf grondig te rade gaan!!