Vlak voor de NSS-top besloot onze moeder dat ze niet verder behandeld wilde worden. De laatste fase van haar leven (en de laatste fase van ons leven met haar levend bij ons) was aangebroken. Een verdrietige en bijzondere tijd. Net als opgroeien in fases gaat, gaat het afscheid nemen van het leven dat. We maakten dat met zijn allen intens mee.
Sterven
Op zaterdagochtend zei mijn moeder dat ze dood wilde. Daarop ging de huisarts aan de slag met de procedure voor euthanasie. Zeker: onze moeder had eerder over euthanasie gesproken met de huisarts, maar de enkele mededeling dat ze dood wilde, betekende toch niet dat ze nu dood wilde, of dat ze euthanasie wilde. Maar goed: wij maakten dit ook allemaal maar voor het eerst mee. Het protocol schrijft voor dat er een tweede arts komt. In het weekend was geen tweede arts beschikbaar, en toen de overigens zeer sympathieke tweede arts op maandag kwam, besloot hij dat het niet nodig was om mijn moeder langer te pesten; inmiddels had ze een longontsteking, was niet meer bij kennis, en de arts zei dat het binnen 24, hooguit 48 uur afgelopen zou zijn. Inderdaad overleed ze die avond. Wat me -vooral achteraf- verbijsterde, was dat de hele afweging om over te gaan tot euthanasie ongeveer 15 seconden had geduurd: zo lang duurt het blijkbaar om tot een beslissing over het einde van het leven te komen.
Zorgen
Dit alles stond in schril contrast met de tijd die nodig was om tot beslissing over het aanbieden van zorg te komen. In de laatste dagen was het voor ons niet mogelijk om de fysieke zorg voor onze moeder te leveren; dit is een vak waar we niet voor opgeleid zijn. Het was niet altijd duidelijk waar we “recht” op hadden, en dat leidde tot misverstanden, maar toen de laatste fase van het leven van mijn moeder was ingegaan, en het duidelijk en erkend was dat zij 24 uur per dag zorg nodig had, begon een gevecht dat ik op die tijd graag had willen overslaan, namelijk met gezondheidsinstelling Marente over het leveren van die zorg. In verband met de NSS-top zou dat namelijk niet mogelijk zijn. Een frustrerende reeks telefoontjes langs allerhande managers, aanbieders en andere belangrijke mensen volgde. Om kort te gaan: na het hanteren van verschillende beinvloedinsstrategieen lukte het na een uur of zes dan toch om de zorg te regelen die mijn moeder nodig had. Over de mensen aan het bed geen kwaad woord. Maar dat een manager, letterlijk in de laatste uren van het leven van onze moeder nog even verhaal kwam houden over het telefoongesprek dat ik de dag daarvoor met haar had, vond ik schandalig. Gelukkig verwarde zij mij met mijn broer, die door haar in mijn plaats uitgefoeterd werd. Op dat moment besloot ik er ooit een blogje over te schrijven.
Contrast
Dat er uiteindelijk zorg geboden werd, voelde niet als een overwinning. Ik begreep dat er capaciteitstekort was, en dat het feit dat ik erin geslaagd was handen aan het bed te krijgen, betekende dat er ergens in de regio iemand anders zonder zorg was. Iemand die minder mondig was dan ik, en iemand die minder getraind is in het ontfutselen van telefoonnummers en het voeren van gesprekken met als doel een bepaald resultaat te krijgen. Dit in combinatie met de povere tijd die nodig was om tot een beslissing te komen voor euthanasie leidde bij mij tot de vraag hoe lang het duurt voordat er gecombineerde euthanasie/zorginstellingen voor onmondige burgers.
Marx
De werkelijkheid is al erg genoeg. De enorme afstand tussen management/bestuur en de mensen die het echte werk doen leidt nu al tot problemen. Dat is niet alleen in de zorg zo: ook in het onderwijs, het wonen: eigenlijk overal waar menselijke diensten door economen en managers gereguleerd wordt.
De essentie van het probleem dat Marx probeerde op te lossen, is dat de mens vervreemd was van de producten die hij maakt. Het probleem is nu groter: de mens is vervreemd van de mens. Het is de taak van alle politieke partijen die nog een greintje erfenis van deze grote denker hanteren om de menselijke maat weer terug te brengen in het menselijk handelen.
Mooi beschreven persoonlijk onderwerp. Als verpleegkundige (np) vind ik dat het management die verpleegkundigen aanstuurt zich moet kunnen inleven in de positie waarin mensen die hulp vragen verkeren. Het leveren van zorg staat altijd voorop.
“onmondige burgers”
Dit zijn er tegenwoordig meer en meer. De essentie van (Marx) is jammer genoeg bij hen ver te zoeken.
De (landelijke) PvdA leiding incluis de regeerelite steekt over gezondheidszorg in het algemeen en de ouderen in bijzonder de kop in het zand.
De waarachtige “internationale” zingers zijn helaas een uitstervende doelgroep.
Voor hen moeten wij alles in het werk stellen om een waardig einde te garanderen.
Daarvoor zijn we ooit de politiek in gegaan, als je dat tenminste niet als “dooddoener” gebruikt om de -3% EU
begroting te rechtvaardigen.
Mooi artikel !
Klopt helemaal Robbert: de mensen zijn vervreemd van de zorg en diensten die zij leveren aan hun medemensen.
Daarbij is er een wereld van belangenverstrengeling ontstaan dei we normaal zijn gaan vinden: de apotheker lever drogisterij producten onder het mom van medicamenten (alternatief), de krant levert wijn (en beoordelingen op de oogst) of tickets en boeken (met recensies). Er is behoefte aan onafhankelijke oordelen over kwaliteit en de waarde voor het algemeen belang.